آنچه که همه در مورد ایران می‌دانند وجود شاعران بزرگی همچون سعدی، حافظ، خیام و فردوسی بزرگ و حکیم است. شاهکاری به نام شاهنامه یکی از افتخارات ملی ما ایرانیان است که به دست و هنر شاعر گران‌قدر، حکیم ابوالقاسم فردوسی نوشته و برجای مانده است. آرامگاه این شاعر بلندآوازه ایرانی در شهر مشهد می‌باشد که به یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این شهر بدل شده است. با charter123 همراه باشید تا سفری کوتاه به تاریخ هنر و ادب ایران عزیزمان داشته باشیم.
چرا فردوسی حکیم شهرت جهانی یافت؟
این شاعر بزرگ حماسه‌سرا در سال 329 هجری قمری در توس چشم به دنیا گشود. یکی از دلایل شهرت این بزرگ مرد پارسی، سرودن شاهنامه و به تصویر کشیدن افسانه‌های ایرانی است که هر کسی توان سرودن ابیات او را نداشته است. فردوسی سال‌های زیادی را صرف نوشتن ابیات شاهنامه نمود.
او با داشتن دانش و علم خود توانست فرهنگ پارسی را زنده نگه دارد؛ به گونه‌ای که اثر او نه تنها در ایران بلکه در دیگر کشورهای جهان هم آوازه بلندی دارد. شاهنامه کتابی با 6000 بیت است که از آن به عنوان یکی از برجسته‌ترین سروده‌های حماسی یاد می‌شود. در این شاهکار ادبی و هنری از تمامی اسطوره‌ها و افسانه‌های ایرانی نوشته شده و به‌گونه‌ای شیرین تاریخ ایران را در سده‌های ساسانی، اشکانی، کیانیان و پیشدادیان بیان نموده است.
پیشینه آرامگاه فردوسی
جالب است بدانید به دلیل شیعه بودن فردوسی بزرگ اجازه دفنش را در هیچ یک از گورستان‌ها نمی‌دادند و در آخر ناچار به مدفون کردن ایشان در باغ خودشان که در توس و در نزدیکی شهر تابران بود شدند. فردوسی مریدان زیادی نداشت و فقط افرادی که او را می‌شناختند و به دانش بی‌کران او در زمینه‌ی علم و ادب پی برده بودند، بر سر مزارش حاضر می‌شدند. بر اساس شنیده‌های پیشین برای اولین بار ارسلان حاذب که یکی از سرداران مسعود غزنوی بود، آرامگاهی را برای این شاعر بزرگ بنا نمود. ناگفته نماند ایشان یکی از مریدان و دوستداران فردوسی بودند.
دیری نگذشت که با حمله مغول‌ها و در زمان حکمرانی چهارمین پادشاه آن‌ها، آرامگاه فردوسی به یک ویرانه تبدیل شد و از مصالح مقبره ایشان برای ساختن قلعه‌ها استفاده گردید. در زمان فرمانروایی ایلخانی‌ها، فردی به نام امیر ایسن قتلغ که مقامی شبیه به امیران داشت، آرامگاهی را در کنار همان آرامگاه قبلی فردوسی بنا نمود اما متاسفته کار او نیمه‌تمام ماند و ایشان دار فانی را وداع گفت.
بالاخره در سال 1311 و پس از تلاش‌های بی‌وقفه 18 ماهه توسط افراد زیادی که علاقه و ارادت خاصی به فردوسی و ادب پارسی داشتند، آرامگاهی برای او در سال 1313 آماده شد. افراد زیادی در ساخت این آرامگاه تلاش نمودند که باید بدانید بیشتر هزینه آن از طریق فروش بلیت‌های بخت‌آزمایی به دست آمده است. بازسازی آرامگاه فردوسی هم در سال 1343 صورت گرفت که دستور آن را انجمن آثار ملی داده بود.
قسمت‌های مختلف آرامگاه فردوسی
کتابخانه فردوسی
در بدو ورود به این تالار بسیار متحیر خواهید شد چراکه فرش نفیسی به مساحت ۳۷ متر مربع از کارخانه صابر مشهد، در کف آن دیده می‌شود. این تالار بسیار تشریفاتی ساخته شده و یکی از محبوب‌ترین بخش‌های آرامگاه فردوسی محسوب می‌شود. جالب است بدانید در این کتابخانه باارزش و زیبا 9000 جلد کتاب نفیس قرار دارد که می‌تواند شما را در عظمت و شکوه خود غرق نماید. این کتابخانه دارای دو طبقه می‌باشد که طبقه بالا به فضایی برای مطالعه اختصاص یافته و طبقه زیرین نیز مخزن کتاب می‌باشد.
بهتر است بدانید بسیاری از این کتاب‌ها اهدایی از هنرمندان به‌نام همچون دکتر اسلامی ندوشن و سرکار خانم شیرین بیانی هستند. چیزی حدود 2400 جلد از این کتاب‌ها را دکتر ندوشن اهدا نموده و 3751 جلد دیگر را خانم بیانی با لطف و سخاوت خود تقدیم این مجموعه باارزش نموده‌اند.
موزه فردوسی
این موزه در دوره بازسازی جدید آرامگاه ساخته شد و تا قبل از سال 1361 این بنا به صورت استراحتگاه و چایخانه شناخته می‌شد. آثار و اشیا با ارزشی در این موزه به چشم می‌خورند که در4 بخش متفاوت برای بازدید قرار داده شده‌اند.
- بخش اول: در این بخش شاهد اشیای اهدایی از انواع تابلوهای نقاشی از چهره فردوسی بزرگ هستید. همچنین آثار نقاشی استاد علی رُخسار که از مهم‌ترین شاگردان کمال‌الملک بودند، به نمایش گذاشته شده است. در این نقاشی‌ها داستان‌های شاهنامه، انواع فرش، قالیچه و هنرهای ظریفه را خواهید دید.
- بخش دوم: این بخش شامل آثار و اشیایی است که مربوط به دوره زندگی فردوسی می‌باشد. ازجمله‌ی آثاری که در قرن 4 و 5 هجری شمسی کاربرد داشتند، می‌توان به انواع ظروف سفالی لعاب‌دار، بدون لعاب و ظروف مفرغی اشاره کرد.
- بخش سوم: مجموعه‌ای از وسایل جنگی و سوارکاری که شامل گرز، سپر، تیرو کمان و وسایل موسیقی در این بخش قرار دارند. همچنین انواع مختلفی از شاهنامه همچون کپی شاهنامه معروف به شاهنامه فلورانس و کپی شاهنامه بایسنقری، شاهنامه ۷۳ کیلوگرمی اهدا شده از آقای عبدالرحیم جعفری مؤسس و مالک انتشارات امیرکبیر و آثار گران‌مایه دیگری را در این بخش خواهید دید.
- بخش چهارم: در این بخش آثار سنگی دوران پیش از تاریخ مکشوفه از دشت توس را مشاهده می‌کنید. از دیگر آثار با ارزش در این بخش می‌اوان به انواع قطعات سفال دوره اسلامی و پیش از اسلام، سکه‌های طلا و نقره دوره اسلامی و آثار کشف شده از حفاری‌های باستان‌شناسی شهر توس همچون عطردان‌ها، تنگ‌ها، پیه، سوزها و … اشاره کرد.
بنای آرامگاه فردوسی
هنگامی‌که وارد محوطه داخلی بنای آرامگاه فردوسی می‌شوید می‌توانید 20 ستون مرمری در پایین و8 ستون در بخش بالایی آن ببینید که متأثر از هنر معماری اشکانی بوده است. این آرامگاه 945 متر زیربنا دارد که شامل 3 بخش اصلی است:
مقبره
سنگ قبر فردوسی بزرگ از جنس مرمر ساخته شده و به ابعاد 1 در 1.5متر و ارتفاع 0.5 متر می‌باشد. متن زیبایی در حاشیه این مقبره نگاشته شده است که به شرح زیر می‌باشد:
به نام خداوند جان و خرد. این مکان فرخنده، آرامگاه استاد گویندگان فارسی‌زبان و سراینده داستان‌های ملی ایران، حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی است که سخنان او زنده‌کننده‌ی کشور ایران و مزار او در دل مردم این سرزمین جاویدان است. تاریخ تولد: 329ق – تاریخ وفات: 411ق – بنای آرامگاه : 1353ق
تالار اصلی
بازدید از این تالار مربع شکل را فراموش نکنید چراکه تزئینات کاشی و گچ‌بری‌های زیبای آن شما را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. تصویر فروهر به که به شکل مردی بالدار نقاشی شده را می‌توانید در ضلع جنوبی این بنا مشاهده کنید.
محوطه پلکانی
شما می‌توانید در قسمت محوطه پلکانی سروده‌های پدر شعر پارسی را مشاهده نمایید که با خطی بسیار زیبا نگارده شده است.
مسیر دسترسی به آرامگاه فردوسی
این بنای تاریخی با فاصله 25 کیلومتری از شهر مشهد، در توس ساخته شده است. شما می توانید در صورت نداشتن وسیله ی نقلیه با رفتن به پایانه ی فردوسی و استفاده از اتوبوس خط 202 در مدت 45 دقیقه به آرامگاه فردوسی برسید. ساعت بازدید این آرامگاه از ساعت 8 صبح تا 6 بعدازظهر می باشد و هزینه بازدید آن 3 هزارتومان است.
در مشهد هرساله میلیون‌ها نفر به قصد رفتن به حرم امام هشتم به این شهر سفر می‌کنند، اما این شهر زیارتی علاوه بر جنبه زیارتی خود، جنبه تفریحی و گردشگری هم دارد که برای آشنایی بیشتر با این شهر می توانید به لینک بهترین جاهای دیدنی مشهد مراجعه کنید.
